Wat begon als een plan om een nieuw verlichtingsmerk van Nederlandse bodem op te zetten, mondde uiteindelijk uit in een twee maanden durende zoektocht naar een verloren merk: Atelier Artiforte.
Al in 2018 ontstaat bij Titus Darley, David Derksen en Remco van der Voort het idee om een nieuw lichtmerk op te zetten. Het uitgangspunt voor dit verlichtingsmerk was simpel: een mix van klassieke en nieuwe verlichtingsontwerpen met tijdloze vormgeving, vanzelfsprekend uitgevoerd in LED. De drie mannen komen zodoende in contact met Eng Bo, de zoon van Kho Liang Ie omdat ze de K-46 vloerlamp, een stijlvolle en tijdloze klassieker van vroeger, die ze graag opnieuw uit zouden brengen. Ook wordt er contact gelegd met de licentiehouders van de verlichting van Aldo van den Nieuwelaar om zijn verlichtingsontwerpen opnieuw in productie te nemen.
Het oorspronkelijke plan van het oprichten van een geheel nieuw verlichtingsmerk krijgt echter en nieuwe wending als blijkt dat de K-46 vroeger gemaakt werd door een firma genaamd ‘Lichtornamenten Atelier Artiforte’.
Het enige dat op dat moment online vindbaar is over Atelier Artiforte is het volgende (8 december 2020):
“Atelier Artiforte was a small company based in Rotterdam, specialized in hand-crafted lighting fixtures and nowadays well-known by their very progressive lighting designs, created by Kho Liang Ie, Johan Niegeman and H. Fillekes.”
“The firm Artiforte was a small company based in Rotterdam and active from the 1950s until the end of the 1960s. Little is known about the company, only the beautiful lamps remain. H. Fillekes designed several lamps lamps for Artiforte, as published in several catalogues. He also was the owner of the company.”
Ze besluiten op onderzoek uit te gaan en al snel ontdekken ze meer producten die ooit in de collectie van Atelier Artiforte zaten, zoals de ST84, ontworpen door Johan Niegeman. Na verder onderzoek komen ze erachter dat het merk al lang niet meer bestaat en dat er weinig over bekend is. Ze besluiten door te zoeken in diverse archieven om meer te weten te komen over Atelier Artiforte. Ze vinden diverse advertenties voor bankwerkers, naaisters en slijpers maar ook een artikel over een rechtszaak van 17 maart 1976 Fillekes/Artiforte tegen Herda.
De historie van Atelier Artiforte
Hoewel er stukje bij beetje steeds meer bekend wordt over het merk is het nog steeds onduidelijk wie H. Fillekes was en wat zijn voornaam is en welke rol hij speelde in het bedrijf. Er wordt gezocht op Henk, Herman, Hans… Zonder duidelijk resultaat.
Op 16 december 2020 vinden ze in het adresboek van Rotterdam van 1934 de naam van een zekere J.J. Buchter bij de naam Artiforte. Hij zou weleens de oorspronkelijke oprichter kunnen zijn. Via alle denkbare sociale media benaderen ze daarnaast talloze mensen met de achternaam Fillekes die mogelijk familie zouden kunnen zijn. Ook zoeken ze in overlijdensberichten naar mogelijke voornamen van H. Fillekes.
In het archief van de Kamer van Koophandel wordt Artiforte niet teruggevonden. Wel een bedrijf dat Artiforte Deelnemingen heet. Ze vragen een uittreksel op van dat bedrijf bij het Nationaal Archief.
Via het Archief Rotterdam vragen ze vervolgens op 4 januari 2021 de woningkaart van de familie Fillekes (op de Insulindestraat 222 aan). Op 11 januari 2021 gaat het opeens heel snel. Uit een scan van het KVK-dossier van Artiforte Deelnemingen bv. Het blijkt de voortzetting van Artiforte lampen bv te zijn. Het dossier bevat nog meer nuttige informatie want ‘H.’ blijkt te staan voor ‘Hendrik’: Hendrik Fillekes, geboren 9 februari 1918 en overleden 4 september 1983. Gehuwd met Hendrika Johanna Fillekes-Bezooyen. Geboren 18 april 1918. Als woonplaats in 1975 staat Capelle aan den IJssel vermeld. Een belangrijke doorbraak in de zoektocht, want nu kan er gezocht worden naar de erfgenamen!
Wat ook nog uit het KVK-dossier blijkt, is dat de oorspronkelijke oprichter J.J. Buchter Atelier Artiforte al in 1930 vestigde, terwijl de eerste inschrijving bij de KVK van 16 januari 1934 plaats heeft. Na de oorlog nemen Henk Fillekes en Johan van Wierst het bedrijf over.
Het laatste puzzelstukje valt dan bijna op zijn plek. Uit de woningkaart van het stadsarchief Rotterdam die ze op 12 januari 2021 ontvangen, blijkt dat Hendrik Fillekes van 21 februari 1947 tot 1 oktober 1958 op de Insulindestraat 222 heeft gewoond, samen met zijn vrouw en twee kinderen. Helaas staan er geen namen van de vrouw en kinderen op de woningkaart. Er is ook nog een gezinskaart van de vader van Hendrik Fillekes, die ook Hendrik heet.
Op verzoek van Titus Darley doet de gemeente Capelle aan den IJssel in januari 2021 een verzoek aan de familie Fillekes om in contact te komen. De familie is blij verrast en stemt in. Enkele weken later zitten Remco van der Voort en Titus Darley aan tafel met Jeanette Fillekes, de dochter van Henk Fillekes.
Jeanette blijkt diverse interessante archiefstukken te hebben die inzicht geven in het oeuvre van Fillekes en de collectie van Atelier Artiforte. Ze heeft in haar jeugd bovendien regelmatig meegewerkt in het bedrijf van haar ouders en is zelfs als model te zien in verschillende brochures van het bedrijf. Zo kwam er na 2 maanden einde aan een boeiende zoektocht en werd besloten Atelier Artiforte na 40 jaar opnieuw leven in te blazen. Atelier Artiforte B.V. wordt opnieuw opgericht en verwerft de rechten om de ontwerpen van Henk Fillekes uit te geven.
In mei 2022, tijdens Object Rotterdam ziet het merk Atelier Artiforte voor het eerst het licht. Dan nog zonder de iconische Magneto lamp van Fillekes. Ruim twee jaar later, in mei 2023, is de Magneto - met dank aan Kees de Groen en Azad Haqiqi - na bijna 70 jaar weer terug op de markt.